(6)    میدان ششم قصد است

قصد آهنگ حق است ، آن است که قصد کنی به حق

و به ترک هر چه جز اوست

« و من یخرج من بیته مهاجرا الی الله و رسوله »

?      قصد دارای سه رکن است :

ü      قصد تن به خدمت

ü      قصد دل به معرفت

ü      قصد جان به محنت

v     قصد تن را سه نشانه است :

از جهد و خدمت نیاسودن

از تنعم بکاستن

فراغت جستن

v     قصد دل را سه نشانه است :

رنج کشیدن

خلوت گزیدن

به ضرورت زیستن

v     قصد جان را سه نشانه است :

نازک دل بودن

از سماع قرار و آرام نداشتن

به مرگ گراییدن

(5)    میدان پنجم ارادت است

ارادت خواست مرد است و در راه بودن

« قول کل یعمل علی شاکلته »

?      اقسام ارادت :

ü      ارادت دنیای محض : متاع دنیا را می خواهند

                 ( سوره انفال آیه 67 )

ü      ارادت آخرت محض : کسى که کشت آخرت بخواهد،

              براى وى در کشته اش مى افزاییم ، و کسى که کشت

              این دنیا را بخواهد به او از آن مى دهیم و[لى ]در آخرت

              او را نصیبى نیست ( سوره شوری آیه 20 )

ü      ارادت حق محض : و اگر خواستار خدا و فرستاده وى

             و سراى آخرتید، پس به راستى خدا براى نیکوکاران شما

             پاداش بزرگى آماده گردانیده است. ( سوره احزاب آیه 29 )

v ارادت دنیای محض را سه نشانه است :

در زیادت دنیا به نقصان دین راضی بودن

از مسلمان روی گرداندن

حاجتهای خود را به حاجتهای دنیا درآوردن

v ارادت آخرت محض را سه نشانه است :

در سلامت دین به نقصان دنیا راضی بودن

دوستی و موانست با درویشان ( مسلمان ) داشتن

حاجتهای خود به آخرت قرار دادن

 v ارادت حق محض را سه نشانه است :

پای بر هر دو جهان نهادن

از خلق آزادگشتن

  از خود بازرستن

(4)    میدان چهارم فتوت است

فتوت  به جوانمردی و آزادگی زیستن است

« انهم فتیه آمنوا بربهم »

?      اقسام فتوت

ü      قسم اول با حق: خود را در بندگی خدا کوشیدن

ü      قسم دوم با خلق: دیگران را به عیبی که خود داری ، نیفکنی

ü      قسم سوم با خود: نفس بدیها را به صورت نیکی آراسته نکنی

v     قسم حق را سه نشانه است:

از جستن علم ملول نشوی

از یاد وی نیاسایی

صحبت با نیکان کنی

v     قسم خلق را سه نشانه است:

     آنچه از ایشان ندانی ، گمان نبری

     آنچه ندانی بپوشانی

     مومنان را شفیع باشی

v     قسم خود را سه نشانه است:

     باز جستن عیب خویش و عیب خویش را بد داری

     شکر نعمت بر خود بینی

     از ترس نیاسایی

(2)    میدان سوم انابت است

انابت  بازگشتن به حق است

« و ما یتذکر الا من ینیب »

?      اقسام انابت :

ü      انابت انبیاء (ص) که کسی را جز ایشان طاقت آن نیست

ü      انابت توحید که دشمنان را بازخواند

ü      انابت عارفان و آن بازگشتن بود در همه حال

v     انابت پیغمبران سه چیز است:

ترسگاری با بشارت آزادی

خدمت و استکانت با شرف نبوت

بار بالا کشیدن با دل پر شادی و مسرت

v     انابت توحید را سه نشانه است:

اقرار و یکتایی وی را پذیرفتن

فرمان وی را گردن نهادن

نهی وی را حرمت داشتن

v     انابت عارفان را سه نشانه است:

از معصیت دور بودن

از طاقت خجل بودن

در خلوت با حق انس داشتن

(2)     میدان دوم مروت است

مروت گم بودن است و در خود زیستن

« کونوا قوامین بالقسط »

v      ارکان مروت سه چیز است:

زندگانی کردن با خود به عقل ، با خلق به صبر ، با حق به نیاز

v      زندگانی کردن با خود به عقل سه نشانه است :

                   قدر خود بدانستن

                   اندازه کار خود دیدن

                  در خطر خود را حفاظت کردن و در خیر خویش بکوشیدن

v      زندگانی کردن با خلق به صبر سه نشانه است :

                  بتوانی از ایشان راضی بودن

                  عذرهای ایشان را بازجستن

                  داد ایشان را از توانی خود بدادن

v      زندگانی کردن با حق به نیاز سه نشانه است :

      هر چه از حق آید شکر واجب بران

                  هر چه برای حق کنی عذر واجب دیدن